Temettü Nedir? Temettü Hisseleri Nasıl Alınır?

[CryptoCoderr]

Temettü Nedir? Temettü Hisseleri Nasıl Alınır?

Hisse senedi aldığımızda aslında bir şirkete ortak oluruz. Amasız, fakatsız, şirkete karşı sorumluluğumuzun olmadığı, oldukça rahat ve tatlı bir "direkt ortaklık"tan bahsediyoruz.

Bu aşamadan sonra ise en büyük beklentilerimizden biri kuşkusuz kazançtır. İşte temettü (dividend), bir şirketin dönemlik/yıllık faaliyeti sonucu elde ettiği kârın bir miktarını pay sahiplerine dağıtmasıdır. Bu nedenle 'kâr payı' olarak da adlandırılır.

Yani, temettü dağıtan şirketi büyük bir meyve ağacı olarak hayal edersek, yıllar içinde olgunlaşmış meyvelerin avuçlarımıza düşmesi, aldığımız temettü ödemelerini gösterir. Aynı iyi bir meyve ağacı gibi oldukça iyi temettü şirketleri de vardır ve yatırımcılarına sundukları meyvelerin sayısı ve lezzeti her sene artarak yatırımcılarını oldukça mutlu ederler.

🍎 Peki, bu 'meyveler' ne şekilde gelir? Temettü ödemeleri çoğunlukla nakittir ve şirketin net kârından ya da bunun için ayrılmış yedek akçelerden dağıtılabilir.

Diyelim ki X şirketi, son çeyrekte hisse başına brüt 0,25 dolar temettü beyan etmiş olsun. Eğer 500 adet hissen olsaydı, 125 dolar temettü almaya hak kazanırdın. Tabii ki bu brüt temettü tutarıdır. Vergi devreye girince, farklı oranlar sebebiyle net temettü tutarı değişebilir. Örneğin; Midas ile Amerikan borsalarında bir hisse aldığında, 20% vergi uygulanır. Yani, bu durumda 20% vergiye tekabül eden 25 doları düştüğümüzde net temettü kazancın 100 dolar olurdu.

• Midas, senin için bu vergiyi otomatik olarak keserek ABD hükümetine öder. Senin bu 20%'lik stopaj vergisini ödemene gerek kalmaz.
• Temettü ödemeleri çok nadiren de olsa, hisse senedi cinsinden de olabilir. Yani şirket, sermaye artırımına giderek karşılığında yeni pay senedi dağıtabilir.

💰 Şirketler neden temettü dağıtır?

Temettü ödemelerinin ne sıklıkta yapılacağını, tutarını ve zamanını şirketlerin yönetim kurulları belirler. Pek çok şirket bunu, kârlarını duyurdukları çeyrek bilanço dönemleriyle senkronize gerçekleştirir: Çeyreklik, altı aylık ya da yıllık olarak temettü ödemesi dağıtabilirler. Bunun dışında belirli koşullar altında bir defaya mahsus "özel temettü ödemeleri" de yapabilir.

Bu ödemelerin ardında pek çok farklı neden yatar. Özetlersek:

• Şirketlerin kârlarını hissedarlarla paylaşmalarına olanak tanır. Şirkete duyulan güvenin ödülü gibidir bir anlamda. Böylece hissedarlar, hisse senetlerini ellerinde tutmaları konusunda daha kararlı olur.
• Hissedarların servetini normal büyümenin dışında maksimize etmeye yarar.
• İstikrarlı temettü ödemeleri, şirket performansının işareti olarak görülür, yatırımcılar tarafından olumlu değerlendirilir. Şirketin gelecekte büyüme ve kazanç artışı beklediği algısını yaratır.
• Bir şirketi yatırımcılar için daha cazip hale getirir. Bu da hisse senedi fiyatını yükseltmeye yarar. Nitekim temettü ödeme duyurularını "kimi zaman" hisse senedi fiyatında orantılı bir artış izler. (Ancak beklentileri karşılayamaması halinde zaman zaman fiyatta bir miktar azalma da görülebilir.)

Kârları daha öngörülebilir olan, daha büyük ve köklü şirketler genellikle en iyi temettü ödeyenlerdir. Peki, istisna yok mu? Elbette var. Öncelikle her şirket mutlaka temettü dağıtacak diye kesin bir kural yoktur. Bu, şirketlerin yönetim stratejilerinden veya dönemsel kararlarından kaynaklanır. Bazı şirketler kâr payı dağıtmak yerine şirkete geri yatırılmak üzere (büyüme hedefiyle) kazançlarını elinde tutmayı tercih ederler. Ya da büyük miktarlarda nakit gerektiren bir satın alma/yatırım planlıyorlardır. Örnek mi? Facebook, Amazon ve Google temettü dağıtmamasıyla ünlendi.

Bir diğer istisnamız da kâr konusunda. Bazen şirketler yeterli kâr elde etmese bile temettü dağıtabilir. Bunu neden mi yaparlar? Düzenli temettü ödeme konusunda yatırımcı da yerleşmiş algıyı bozmak istemezler. Temettüyü nasıl alabileceğimize geçmeden önce değerlendirmemiz gereken iki gösterge daha kaldı: Temettü verimi ve Temettü ödeme oranı.

⚡️ Temettü verimi nedir?

Yatırımcılar, bir hisse senedinin potansiyel getirisini değerlendirirken genellikle bu göstergeye bakar. Bir şirketin, dağıttığı net temettü miktarının hisse fiyatına oranı, temettü verimidir. Hisseye sahip olmak için ödediğin fiyatın yüzde kaçını temettü olarak geri alacağını gösterir.

Örneğin; X şirketimizin hisseleri 50 dolardan işlem görüyorsa ve şirket hisse başına 2 dolar temettü ödüyorsa, temettü verimi 4%'tür (2/50 x 100).

📈 Temettü büyümesi nedir?

Temettü verimi herkes için aynı mıdır? İlginç bir şekilde hayır, değildir. Hemen açıklayalım. Bir hisseyi aynı anda satın alan iki kişinin o hisseden alacakları temettü ödemesi, dolayısıyla da temettü verimi aynıdır. Burada bir ilginçlik yok.

Diğer yandan, eğer ilgili hisseyi çok önceden, daha düşük bir fiyattan alan bir yatırımcı için, güncel temettü verimi çok daha fazla olacaktır. Hemen bir örnekle açıklayalım.

• Emre, XYZ hissesini 2015 yılında 44 dolar hisse fiyatından satın alıyor. Şirketin aynı sene içerisinde ödediği hisse başına net temettü tutarı 4,4 dolar. Temettü verimi ise 2015'te 10%.
• Diğer birçok temettü hissesi gibi XYZ hissesi de temettü verimini korumak için, temettüsünü hisse fiyatıyla birlikte artırıyor.
• 2021 yılına geldiğimizde XYZ hissesinin fiyatı 100 dolarken, hisse başına temettü tutarını ise yıllar içinde artırarak 10 dolara yükseltiyor. Yani temettüsünü büyütüyor.
• Şimdi, 2021 yılında bu hisseden satın alan Selin, 100 dolar karşılığında 10 dolarlık bir temettü ödemesi alıyor ve hissesinin temettü verimi 10% olarak gerçekleşiyor.
• Öte yandan, hisseyi 2015 yılında 44 dolardan alan Emre de 2021 yılında 10 dolarlık bir temettü ödemesi alıyor ve hissesinin temettü verimi bu sefer (10 / 44 dolar) 22,72% oluyor!

Kıssadan hisse: Temettü yatırımcılığı uzun vadeli bir yatırımdır. Meyveleri yıllar geçtikçe olgunlaşır ve zamanla birlikte yatırımcılarının yüzünü güldürür. Bu noktada temettü hisselerindeki maliyetleri düşürmek ve temettüsünü düzenli olarak büyüten hisselere yatırım yapmak önemlidir.

Kısa dönemli düşünüp, temettü büyümesini, temettü ödeme oranını ve şirketin finansal sağlığını araştırmadan sadece temettü verimi yüksek şirketlere yatırım yapmak risklidir.

💵 Temettü Ödeme Oranı Nedir?

Temettü ödeme oranı, şirketin kazandığı kârının ne kadarlık bir bölümünü yatırımcılarına dağıttığını gösterir. Örnek olarak, Starbucks'ın (SBUX) 2021 yılındaki temettü ödeme oranı 52,83%'dür. Hisse başına 1,96 dolar temettü ödemiştir. 12 aylık hisse başınâ karı ise 3,71 dolardır.

• Hisse başına kârın artırması, temettü yatırımcıları için çok önemlidir. Şirketin aynı oranda temettü ödemeye devam edeceği yani temettü ödeme oranının sabit kalacağı koşuluyla, hisse başına kârını artıran bir şirketin temettü ödemesi de aynı oranda artar.

Temettü ödeme oranı nasıl hesaplanır?
Temettü ödeme oranı = Hisse başına ödenen temettü tutarı / Hisse başına kâr

Hisse başına kârı şirketin çeyreklik bilançosunda bulabiliriz. Hisse başına ödenen temettü tutarını ise şirketin bilanço dönemindeki duyurularından elde edebiliriz.

En iyi temettü ödeme oranı nedir?
Bu oran temettü yatırımcısının beklentilerine göre değişebilir. Örneğin, eğer temettü büyümesini hedefliyorsanız ve temettü ödemesinin sürdürülebilir olmasını istiyorsanız, 80% ve üzeri bir ödeme oranı sizin için uygun olmayacaktır.

Kazancının tamamına yakınını ve bazen 100%'ü de geçerek kazancından fazlasını temettü olarak dağıtan bu şirketlerin temettü ödemelerine "sağlıklı" veya "sürdürülebilir" olarak bakılmaz.

• 100%'den fazla temettü ödemesine sahip bir şirket kazandığı kârından daha fazla temettü dağıtıyor demektir. Bu kimi zaman şirketin duran varlıkları diyebileceğimiz üretim araçları veya gayrimenkul varlıklarının satışından gelen gelirlerin dağıtımıyla gerçekleşirken, kimi zamanda gelecek dönemlerde dağıtacağı kârlarından yiyerek gerçekleşir.

Sağlıklı bir ödeme oranı, genellikle 30-50% arasında sayılır. 50-80% arası bir ödeme oranına "yüksek" gözüyle bakılırken, bu ödemeyi genellikle düşük yatırım yapan, geniş nakit rezervlerine sahip köklü şirketler sağlar.

📉 Temettüden sonra hisse düşer mi?

Evet düşer. Temettü yani kâr payı şirketin varlıklarından, kasasından çıkan bir parayı temsil ettiği için, genellikle hisse başına ödenen temettü tutarı kadar hisse fiyatı da düşer.

Bu olay her borsa ve her hisse senedi için geçerlidir.

• Öte yandan, kimi zaman şirket için gösterilen talep o kadar yüksektir ki, hisse fiyatı daha düşmeye fırsat bulamadan çok sert bir şekilde yükselir. Yani temettü ödemesinden kaynaklanan düşüş etkisi, piyasa talebinden kaynaklanan yükseliş etkisi karşısında yenilir ve hisse fiyatı yükselişe geçebilir.

🍕 Parça hisse alımında temettü veriliyor mu?

Parça hisse alımı normal bir hisse alımından çok farklı değildir.

Yani evet, normal bir hissede nasıl temettü alabiliyorsan parça hissede de temettü alma hakkına sahipsin.

Burada değişen tek şey aldığın temettü miktarı olacaktır.

Örneğin; tam bir hisseden 10 dolarlık bir temettü alıyorsan, parça hissede parçan kadar temettü alacaksın. Bu durumda yarım hissen varsa 10 dolar yerine 5 dolar temettü alırsın.

🗓 Temettü alma şartları nedir? Temettü almak için ne zaman hisse almalı?

Kâr payı alabilmek için o şirketin hissesine sahip olman gerektiğini artık biliyorsun. Peki tam olarak ne zaman? İşte kazancı hak edebilmek için takip etmen gereken bir şey var: Temettü tarihleri.

Çoğul çünkü, şirketler hem temettü hakediş tarihi (ex-date veya ex-dividend date) belirler hem de temettü ödeme tarihi. Senin, takvime işaretlemen gereken gün ise ilki. Çünkü kâr payı almaya hak kazanmak için, hakediş tarihine kadar o şirketin hissesini portföyünde bulundurman gerekir. Bu tarihte veya sonrasında hisse alımı yaparsan temettü hakkın olmaz.

• Aracı kurumlara bağlı olarak çeşitlilik göstermekle birlikte temettü, ödeme tarihinden sonra en geç 3 iş günü içerisinde hesabına yansır.

Bu iletinin içeriğini görüntülemek için aşağıdakilere ihtiyacınız var:

• Bu içeriği görüntülemek için giriş yapmalısınız, lütfen giriş yapın veya kaydolun.